*Το κείμενο γράφτηκε το Μάρτιο του 2013 με αφορμή τη συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην
East Side Gallery.

Φωνές που εναντιώνονται στο γκρέμισμα ενός μνημείου. Πάνω στο κομμάτι του Τείχους που έχει απομείνει για να θυμίζει τις πιο σκοτεινές μέρες της πόλης, περίπου 120 καλλιτέχνες έχουν φιλοτεχνήσει έργα για την ελευθερία. Η East Side Gallery έχει μήκος 1,3 χιλιομέτρων και βρίσκεται στο πλάι του ποταμού Σπρε. Είναι μια κατάκτηση της πόλης και των κατοίκων της αυτή η υπαίθρια έκθεση: κατόρθωσαν να μεταλλάξουν την «γκρίζα λωρίδα του θανάτου» σ’ ένα αισιόδοξο σημείο αναφοράς.

Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, όταν οι τιμές της γης ήταν εξαιρετικά χαμηλές, μια κοινοπραξία επιχειρήσεων αντιμετώπισε τις όχθες του ποταμού ως μελλοντικό φιλέτο. Ένα μεγάλο μέρος των εκτάσεων αυτών πέρασε στα χέρια της κοινοπραξίας, η οποία οραματίστηκε ένα σχέδιο που ονομάστηκε MediaSpree. Το MediaSpree προέβλεπε μια εκτεταμένη σπέκουλα σε βάρος της καθημερινής ζωής, σκοπεύοντας να φυτέψει στις όχθες του ποταμού ογκώδη κτήρια που θα στέγαζαν κολοσσούς των μίντια και των τηλεπικοινωνιών. Ως στόχος του σχεδίου παρουσιάστηκε η ανάπλαση.

Μια ανάπλαση τέτοιας κλίμακας έχει ως σκοπό ν’ αντικαταστήσει οτιδήποτε δεν έχει χρησιμότητα για το Κεφάλαιο: στις όχθες του ποταμού βρίσκεται η καρδιά της βερολινέζικης μουσικής σκηνής, στους αναρίθμητους πολυχώρους γεννιούνται έργα τέχνης, ενώ οι υπαίθριες εκδηλώσεις προσελκύουν χιλιάδες ανθρώπους που απολαμβάνουν το δημόσιο χώρο. Παρά τις αντιδράσεις των κατοίκων, που εκφράζονται μέσα από κινήματα εναντίωσης (MediaSpree Versenken, Spreeufer Für Alle), η επέλαση του MediaSpree έχει αρχίσει να καρποφορεί: ενδεικτικά, το MTV–Europe και η Universal εδρεύουν ήδη εκεί.

Η East Side Gallery δε θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη. Το πρώτο χτύπημα ήρθε με το χτίσιμο του συναυλιακού χώρου O2 World, όταν ένα κομμάτι 40 μέτρων μεταφέρθηκε αλλού. Σήμερα, ένα ακόμα τμήμα της πρέπει να γκρεμιστεί προκειμένου να χτιστούν πολυτελείς κατοικίες. Αυτή η κίνηση προκάλεσε έντονες διαμαρτυρίες και πιέσεις στις τοπικές αρχές του Βερολίνου για ματαίωση του σχεδίου. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι υπέγραψαν τη διαμαρτυρία εναντίον των πολιτικών παραγόντων, ενώ στη συγκέντρωση της 3ης Μαρτίου στην East Side Gallery, το πλήθος απαιτούσε από το δήμαρχο Βόβεραϊτ να μείνει το Τείχος στη θέση του (“Wowereit, die Mauer bleibt”).

Το Βερολίνο βρίσκεται σε μια καμπή της ιστορίας του και κινδυνεύει να χάσει την απρόσμενη νιότη που έζησε τα τελευταία είκοσι χρόνια. Με τη διαδικασία του αστικού εξευγενισμού (Gentrifikation) να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, υπολογίζεται ότι ένας στους τέσσερις σημερινούς κατοίκους του θα αναγκαστεί να φύγει από την πόλη μέχρι το τέλος της δεκαετίας λόγω της βίαιης αύξησης των ενοικίων και του κόστους διαβίωσης. Επικεφαλής αυτού του «εξευγενισμού» είναι το MediaSpree και είναι πιθανό η East Side Gallery να γίνει η παιδική χαρά των νεόπλουτων που θα ζουν στα πολυτελή διαμερίσματα απέναντί της.

Στη συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην East Side Gallery υπήρχε ένα πλακάτ που αναρωτιόταν «Πόσο κοστίζει η Ιστορία;» Κάποιος πλησίασε τον άντρα που κρατούσε το πλακάτ και είπε απαισιόδοξα, «γι’ αυτούς είναι απλώς ζωγραφιές». Παρόλα αυτά ήταν ένα φωτεινό μεσημέρι κι ο ήλιος δεν κρυβόταν πίσω από γυάλινους πύργους.