Στον Ηλεκτρικό για Πειραιά
Οι κάτοικοι μιας πόλης είναι συνήθως αυτοί που επιβάλλουν τα πιο διάσημα λήμματα στην αστική λεξικογραφία. Ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος της Αθήνας έχει περάσει στη γλώσσα της πόλης με τον –αρκετά ποιητικό- όρο «Ηλεκτρικός». Το τμήμα από τον Πειραιά μέχρι την Ομόνοια ηλεκτροδοτήθηκε πλήρως το 1904 και θεωρείται ως μία από τις παλαιότερες γραμμές μετρό στον κόσμο. Εδώ και χρόνια, η γραμμή ενώνει τον Πειραιά με την Κηφισιά και μολονότι αποκαλείται πλέον «Γραμμή 1 του μετρό», για τους κατοίκους είναι πάντοτε ο Ηλεκτρικός.
Στη νότια άκρη της γραμμής δεσπόζει ο σταθμός τους Πειραιά. Είναι ένας από τους λίγους σταθμούς της πρωτεύουσας με αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Κατασκευάστηκε ανάμεσα στο 1926 και το 1929 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αξελού και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής του Μεσοπολέμου. Είναι στεγασμένος με διάφανη αψιδωτή οροφή και διαθέτει μια κεντρική αποβάθρα αποβίβασης και επιβίβασης (“Island platform”).
Έξω από το σταθμό βρίσκεται η πλατεία Οδησσού, το όνομα της οποίας είναι γραμμένο τόσο στα ελληνικά όσο και στα ρώσικα. Από το ύψος της πεζογέφυρας ο σταθμός φανερώνει την ανθρωπογεωγραφία του: ανάμεσα στα σκόρπια δέντρα μπορεί κανείς να δει περαστικούς που σταματούν στα περίπτερα για να ζητήσουν πληροφορίες παρά για ν’ αγοράσουν, μικροπωλητές που απλώνουν σε λευκά σεντόνια την πολύχρωμη πραμάτεια τους, επαίτες όλων των ηλικιών, μηχανάκια που σταθμεύουν παράνομα οπουδήποτε υπάρχει χώρος, ανθρώπους που καπνίζουν στα σκαλοπάτια της εξόδου ρουφώντας καφέ από πλαστικά ποτήρια, καθώς κι ένα πλήθος που κινείται ακατάστατα κάτω από τον ήλιο από και προς την αποβάθρα.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 ένα τρένο μπήκε χωρίς φρένο στο σταθμό. Έπεσε πάνω στον τοίχο, τον γκρέμισε κι ο συρμός βγήκε στην παραλία σκοτώνοντας έναν πλανόδιο πωλητή κουλουριών. Είναι άγνωστο αν ο «κουλουράς» (ένα ακόμα λήμμα αστικής λεξικογραφίας) στοιχειώνει το σταθμό, αν στον τραγικό του θάνατο οφείλεται αυτή η σκυθρωπή βιασύνη που παρατηρείται ολόγυρα. Αυτή η έντονη κινητικότητα είναι μια εικόνα που διαιωνίζεται και κανείς δεν ξέρει πότε ξεκίνησε να περιβάλλει σαν αύρα το μεγαλόπρεπο κτήριο που βρίσκεται στα πόδια της θάλασσας και τροφοδοτεί με επιβάτες το λιμάνι. Οι ζωές των περαστικών αλλά και των θαμώνων μοιάζουν να ηλεκτρίζουν το σταθμό του Πειραιά. Είναι οι άνθρωποι που μέσα απ’ την κουβέντα τους κρατούν ζωντανό τον όρο Ηλεκτρικός.