Είναι τα “Vertikale Kieze” το μέλλον των μητροπόλεων;
Τον τελευταίο καιρό γίνεται αρκετή συζήτηση στη Γερμανία για το πολεοδομικό μέλλον του Βερολίνου. Μια από τις καινούργιες προτάσεις είναι τα Vertikale Kieze, που μεταφράζεται ως «Κάθετες Γειτονιές» κι αποτελεί μελέτη δύο φοιτητών. Επειδή λίγο-πολύ ο γεωγραφικός χώρος του Βερολίνου είναι καθορισμένος, πολλοί αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι αναζητούν λύσεις επί του θέματος. Ένας από τους όρους-κλειδιά μοιάζει να είναι το «πλέγμα δυνατοτήτων».
Οι Κάθετες Γειτονιές αφορούν ουσιαστικά την εξάπλωση μιας πόλης όχι πια σε πλάτος, αλλά σε ύψος. Έτσι, ο σχεδιασμός που γίνεται αφορά εν ολίγοις ουρανοξύστες. Ωστόσο, ο όρος Κάθετες Γειτονιές σημαίνει κάτι παραπάνω: ο κάθε ουρανοξύστης θα είναι μια ολόκληρη γειτονιά, έτσι ώστε οι ένοικοι να έχουν πρόσβαση στα πάντα. Δε θα υπάρχουν μόνο διαμερίσματα στους ορόφους του, αλλά και γραφεία, καταστήματα, ιατρεία, τράπεζες, γυμναστήρια, μπαρ, κινηματογράφοι, καθώς επίσης και μεγάλοι κήποι. Με άλλα λόγια, ο στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα «πλέγμα δυνατοτήτων», ώστε οτιδήποτε χρειάζεται κανείς στην καθημερινότητά του να το βρίσκει στον ουρανοξύστη και να μη χρειάζεται πια να βγει στην πόλη: ο ίδιος ο ουρανοξύστης θα είναι η πόλη.
Εδώ, φυσικά, ανακύπτει μια σειρά από ήπια φιλοσοφικά ερωτήματα (θα υπάρχουν flâneur στο μέλλον; Τι ακριβώς θα ορίζεται ως μικρόκοσμος;) ωστόσο τη γερμανική καθημερινότητα απασχολούν εξίσου και τα πρακτικά, αυτά δηλαδή που κάνουν τέτοια εγχειρήματα βιώσιμα. Για παράδειγμα, κάθε κτίσμα πάνω από τα 22 μέτρα θεωρείται στη Γερμανία ουρανοξύστης κι ένας από τους λόγους είναι ότι η πυροσβεστική –με βάση τον εξοπλισμό της- μπορεί να σβήσει φωτιές μέχρι τα 23 μέτρα. Για τα ψηλότερα κτήρια θα χρειάζονται περισσότερες έξοδοι κινδύνου, περισσότεροι πυροσβεστήρες, πολλά παράθυρα εξαερισμού ώστε ο καπνός της φωτιάς να φεύγει έξω, καθώς επίσης και νέες υποδομές για την πυροσβεστική. Όλα αυτά ανεβάζουν το κόστος όχι μόνο κατασκευής, αλλά και συντήρησης, θέτοντας παράλληλα και το ζήτημα της ασφάλειας.
Οι Κάθετες Γειτονιές μπορεί να μην είναι μια απλή θεωρητική προβολή στο μέλλον: ήδη στο κέντρο του παλιού Δυτικού Βερολίνου υπάρχει αυξημένη δραστηριότητα. Εδώ και μερικούς μήνες είναι έτοιμος ένας ουρανοξύστης ύψους 125 μέτρων και ήδη χτίζεται στο πλάι του ένας ακόμα: τα δυο αυτά κτήρια μοιάζουν με το προοίμιο μιας εποχής. Σύντομα, θα ξεκινήσουν οι εργασίες για το πιο ψηλό κτήριο της περιοχής, το οποίο θα έχει 52 ορόφους κι ύψος 209 μέτρα και θα βρίσκεται πολύ κοντά στους δυο προαναφερθέντες ουρανοξύστες, στην Hardenbergplatz. Μέσα στην επόμενη δεκαετία, είναι πολύ πιθανό το κέντρο του Δυτικού Βερολίνου να μετατραπεί σ’ ένα πάρκο ουρανοξυστών –ενώ το ίδιο προγραμματίζεται να γίνει και στην Αλεξάντερπλατς του παλιού Ανατολικού. Με βάση την αυξημένη ζήτηση για σπίτια καθώς και τις πληθυσμιακές προβλέψεις για το μέλλον, η τάση δείχνει ότι θα χτιστούν αρκετοί ουρανοξύστες. Όσο για το ύψος τους, τα 300 μέτρα είναι ένας ρεαλιστικός στόχος.